Proje Hakkında Çıkardığım Ufak Notlar (Kılavuz için)

• Küçük değişikler büyük farklar yaratır.
• Bir yıl boyunca her gün daha kötü => 0,99³⁶⁵ = 0,03
• Bir yıl boyunca her gün daha iyi => 1,01³⁶⁵ = 37,78
• HER GÜN %1 DAHA İYİ TABLOSU ÇİZİMİ BURAYA
• Gündelik hayatta küçük değişiklikleri o anda çok önemli bulmayız ve es geçeriz. Mesela proje ödevini o an yapmak yerine sürekli yarına erteleriz. Genellikle sonra tamamlayacak süremiz olsada bunun gibi küçük hataları sürekli tekrarlarsak (alışkanlık haline getirirsek), günden güne tekrarladığımız tercihlerimizin zehirli(zaman geçtikçe etkisini gösterir) sonuçları olabilir.
• Örnek vermek gerekirse: Milyonersiniz ve her gün harcadığınız para kazandığınız paradan fazlaysa kötü yolda, eğer kötü durumdaysanız ve her ay harcadığınızdan fazla kazanıyorsanız iyi yolda gidiyorsunuz demektir.
• Zaman başarı ve başarısızlık arasındaki boşluğu büyütür.
• Zamanı neyle beslerseniz, zaman onu katlar.
• Büyük başarılar, ardından yapılan eylemlerin sonucudur.

Buna bir örnek verelim:

• Mesela bir buz küpünü eritelim. Sıcaklık -3.8, -3.3, -2.7, -2.2 (buz küpünde hâlâ bir değişiklik olmadı) -1.6, -1.1, -0.5, hâlâ bir şey olmadı. Sonra sıcaklık 0 derece ve buz erimeye başlıyor. Daha önceki değişiklikten pek de farklı olmayan bir değişim büyük bir değişimin kilidin açtı.

Bir örnek daha vermek gerekirse:

• Sınavlardan yüksek alan birisinin sırrı sınavdan hemen önce çok çalışması değildir, ondan önce düzenli çalışmasıdır.
• SINAV ÖRNEĞİNİN İSPATINI GÖSTEREN TABLO (ARADAKİ FARKI GÖSTEREN)
• İnsanlar genellikle ilerlemenin düzlemsel olmasını bekler ve ilerlemenin hızlı olmasını bekler. Aslında bu durumda ilerleme olmuyor gibi düşünebilirsiniz ancak ilerleme oluyordur ancak çabalarınızın değerini görmeniz biraz zaman alabilir. Bu durumda sabırlı olup sistemimizi korumamız gerek.
• UYKUDAKİ POTANSİYEL PLATOSU TABLOSU ÇİZİMİ BURAYA
• Hedefler ulaşmak istediğiniz sonuçlarla, sistemler ise o sonuçlara giden süreçlerle ilgilidir.
• Üzün süreli hedeflerde (örnek olarak YKS sınavı), hedefe odaklanmaktansa çalışma sisteminize odaklanmak daha iyi bir fikir olur.

Sistem ve hedef arasındaki farka örnekler:

• Sporcuysanız hedefiniz şampiyon olmak olabilir. Sisteminiz ise antreman yapmak, sağlıklı beslenmek, maçları kazanmak vb. şeylerden oluşabilir.
• Öğrenciyseniz hedefiniz sınıf birincisi olmak olabilir. Sisteminiz ise ödevleri yapma, tekrar yapma, test çözme vb. şeklindedir.
• Hedefler uzun süreli etki etmez. Örneğin ders çalışacaksınız ve bir anlık motivasyon geldi, motivasyonla beraber ders çalışırsınız. Ancak sıra bir daha ders çalışmaya geldiğinde işler değişir ve yeniden bir motivasyon gelmesini beklersiniz. Bunun yerine her gün ders çalışan birisi olsaydınız, motivasyon gelmeden ve zorlanmadan ders çalışırdınız. Bu yüzden hedeftense, kimliğimizi değiştirmek daha önemlidir.
• Ayrıca sorunlar çıkınca, onlara anlık olarak çözüm yolu üretiriz(Bizde sık görülen bir sorun), sorunun arkasındaki sistemi değiştirmeyiz. Örneklendirmeler aşağıda:

Sorun çıkınca, sistemi değiştirmek yerine anlık çözüm üretmek ile ilgili örnek 1

• Sistem → Ödevleri son akşam yapmak
• Anlık Sorun → Ödevi yapmak
• Geçici Çözüm → O gün az uyumak

Şimdi bu sistemin yarattığı bazı sorunlar var:

• Yetiştirememe
• Baştan sağma ödev
• Ödevin amacını(pekiştirmek) yerine getirememe

Sistem değiştirmek için öneriler:

• Ödevde verildiği gün ilerleme kaydetmek
• Ödevi sadece performans notu açısından değilde, konuyu pekiştirme açısından ele almak

Sorun çıkınca, sistemi değiştirmek yerine anlık çözüm üretmek ile ilgili örnek 2

• Sistem → Servise çoğunlukla geç kalma
• Anlık Sorun → Geç kalmak
• Geçici Çözüm → Her sabah aceleyle hazırlanmak

Şimdi bu sistemin yarattığı bazı sorunlar var:

• Zaman yönetiminde zorluk
• Stres ve huzursuzluk
• Servise yetişememe durumları
• Bazen kahvaltı yapamama

Sistem değiştirmek için öneriler:

• Sabah rutinini daha planlı yapmak
• Erken yatıp, erken kalkmak
• Servis saatinden önce hazır olmak, gerekirse 5 dakika önceden dışarı çıkmak
• SONUÇ SÜREÇ KİMLİK TABLOSU ÇİZİMİ BURAYA
• Bir insanın kimliğini değiştirmesi, yaptıklarını ve yaptıklarının sonuçlarını değiştirir. Bunu bir alışkanlıkla bağdaştırabiliriz. Örneğin yemek yemeyi seven birisin(kimlik), bunun sonucu çok yersin(süreç) ve kilo alırsın(sonuç).
• Herkes ders çalışmak için motivasyon bulabilir. Önemli olan benliğinizde ders çalışan birisi olmaktır. Amaç ders çalışmak değil, ders çalışan birisine dönüşmektir.
• Kimlikle ilgili örnekler:

Kimlik, süreç ve sonuç ilişkisine dair örnek 1

• Kimlik(düşünce) → Felsefe dersi de dinlenir mi?
• Süreç → Felsefe dersini dinlemez
• Sonuç → Felsefeden kalır

Kimlik, süreç ve sonuç ilişkisine dair örnek 2

• Kimlik(düşünce) → Matematikte berbatım
• Süreç → Matematikte berbat olduğunu kabul edip matematik çalışmaz
• Sonuç → Matematikte gerçekten berbat olur

Kimlik, süreç ve sonuç ilişkisine dair örnek 3

• Kimlik(düşünce) → Ali benden nefret ediyor
• Süreç → Ali'nin ondan nefret ettiğini düşünür ve ona karşı iyi davranmaz
• Sonuç → Süreç sonrası Ali kendisinden nefret etmeye başlamıştır
• Aslında "Nasıl düşünürsen, öyle olur" sözünü ister istemez biz gerçekleştiriyoruz. O yüzden "İyi düşün, iyi olsun" diye bir sonuca varabiliriz.

Daha İyi Alışkanlıklar

• Bu bölümde daha iyi alışkanlıklar kazanmak için yapmanız gerekenlerden bahsediceğim
• Bir alışkanlık inşa etmek dört basit adımla oluşur. İşaret, istek, tepki ve ödül.

İşaret, istek, tepki ve ödülün açıklamalı örneği

• İşaret → İstek → Tepki → Ödül
• İşaret: Bir alışkanlığı başlatmak için tetikleyicidir.
• İstek: Alışkanlığın ardındaki motivasyon ve arzu kaynağıdır. Alışkanlığa değil, onun sonucu olan ödüle istek duyarız.
• Tepki: Gerçekleştirdiğimiz alışkanlıktır. Ne kadar istek duyuduğumuzla bağlantılıdır.
• Ödül: Alışkanlığın temel amacıdır. İşaret, ödülü fark etmek. İstek, ödülü arzulamak. Tepki, ödülü kazanma çabasıdır.

İşaret, istek, tepki ve ödüle yönelik bir örnekler:

• Dışardaydın ve eve geldin. Çok fena açsın. Eve girer girmez leziz bir yemeğin kokusunu aldın(işaret), canın çok fena yemek çekti(istek). Hemen mutfağa koştun ve yemeği yemeye başladın(tepki), leziz bir yemeğin ardından karnını doyurup tatmin oldun(ödül).
• Telefondan bildirim sesi gelir(işaret), bildirimi merak edersiniz(istek), telefonu alıp mesajı okursunuz(tepki), mesajı okuma isteğini giderirsiniz(ödül).
• Şimdi bir alışkanlığın nasıl işlediğini öğrendikten sonra onu nasıl daha iyi hale getirebileceğimizi öğrenelim.

İyi bir alışkanlık nasıl yaratılır

• İşaret → Görünür kılın
• İstek → Cazip kılın
• Tepki → Kolaylaştırın
• Ödül → Tatmin edici kılın

Kötü bir alışkanlık nasıl bırakılır

• İşaret → Görünmez kılın
• İstek → İtici kılın
• Tepki → Zorlaştırın
• Ödül → Tatmin edici olmaktan çıkarın
• İyi bir alışkanlık nasıl yaratılır ya da kötü bir alışkanlık nasıl bırakılırı daha sonra açacağım.

Görünür / Görünmez Kılın

ALIŞKANLIK SKOR KARTI LİNKİ BURAYA

Eğer iyi bir alışkanlıksa "+", kötü bir alışkanlıksa "-", nötr(fark etmez) bir alışkanlıksa "=" işareti koyunuz.

Bir alışkanlığın iyi ya da kötü olduğu kişiden kişiye değişir.

Şu anda bu örnek var. Yakın zamanda farkı bir tane yapabilirim.

• Uyan +

• Alarmı kapat =

• Telefona bak -

• Banyoya git +

• Duş al +

• Giyin =

• Kahvaltı yap +

• Çay iç +
• Kötü alışkanlıkları yok etmek istiyorsanız, ilk olarak onların farkına varmalısınız. Üstteki alışkanlık skor kartı bu alışkanlıkları fark etmemizi sağlıyor.
• Yeni bir alışkanlığı nerede ve ne zaman yapacaklarını planlayanların, planlamayanlara göre o alışkanlığı yapma ihtimali çok (%50-%60 civarı) daha fazladır.
• Çoğumuz kendimize "Daha fazla ders çalışacağım","Bir sonraki sınavdan daha yüksek not alacağım", gibi cümleleri kuruyor. Ancak ne zaman, nerede ve nasıl eyleme geçeceğimize dair bir şey planlamıyoruz. Bu yüzden doğru anı ve motivasyonu bekleriz. Doğru an ve motivasyon ise çoğunlukla hiç gelmez.

Bu statejiyi uygulamanın basit bir yolu şu cümleyi doldurmaktır.

["Şu davranışı/alışkanlığı"] ["Şu saatte"] ["Şurada"]

gerçekleştireceğim.

Bu cümleye örnek vermek gerekirse:

• Ders çalışma. Saat 18.30'da odamda yarım saat boyunca ders çalışacağım.
• Egzersiz. Saat 20.30'da odamda günlük egzersizimi yapacağım.
• Burada bir yazardan(Jason Zweig) alıntı yapacağım. "Elbette hiçbir zaman bilinçli düşünce olmadan egzersiz yapmayacaksınız. Ama zil sesine salya akıtan köpek gibi belki de günün normalde egzersiz yaptığın saatinde yerinizde duramamaya başlayabilirsiniz."
• Hayatımızda fark etmeden de olsa bir şeyi yaptıktan sonra başka bir şey yaparız. Yani bir eylem başka bir eylem tarafından tetiklenir. Örnek vermek gerekirse; akşam yemeğini yedikten sonra elini yıkamaya gidersin, banyoya girince ışığı açarsın, suyu açar elini yıkar ve kurularsın. Acaba ışığı açarken, elini yıkarken ve kurularken hatta elini yıkamaya giderken bu davranışları tam olarak bilinçli mi yaptın?
• Bir alışkanlığın başka bir alışkanlığı takip etmesi hayatımızda olan ancak pek de fark etmediğimiz bir şeydir. Bunu yeni bir alışkanlık yaratırken kullanabiliriz. Bu yönteme "alışkanlık istifleme" denir.

Alışkanlık istiflemenin formülü şudur:

["Şu mevcut alışkanlıktan"] sonra ["Şu yeni alışkanlığı"]

gerçekleştireceğim.

Örneğin:

• Sabah kalktıktan sonra elimi ve yüzümü yıkayacağım.
• Akşam yemeğini yedikten sonra ders çalışacağım.
• Alışkanlık istifleme her zaman planlı olmak zorunda değildir. Bunun yerine genel alışkanlıklar da üretebilirsiniz.

Genel Alışkanlık İstifi Örnekleri

• Unutkanlık → Bir yerden(lokanta, kütüphane, servis) ayrılırken geride bir şey unutmadığımdan emin olmak için iki kere kontrol edeceğim.
• Deneme Başarısı → Her denemeden sonra eve gelir gelmez denemenin analizini yapıp, eksiklerimi kapatacağım.
• Dersi Dinleme → Öğretmen sınıfa girdiğinden itibaren dikkatimi ders dışındaki konulardan uzak tutacağım.

Not: İşaret ne kadar belirginse davranışı gerçekleştirme olasılığımız o kadar artar.

• Kendine Zaman → Gün sonunda yapmayı sevdiğim bir şeyi yapacağım.
• Kişisel Gelişim → Cumartesi kişisel gelişimime katkı sağlayacak bir şey yapacağım.
• Daha iyi alışkanlıklar edinmek için işaret üzerinde duruyorduk ve onu görünür hale getirmeye çalışıyorduk. Yani gördüklerimiz yapacaklarımıza öncülük eder. Bu yüzden ortamımızı yaratmak istediğimiz alışkanlığa yönelik tasarlamalıyız. Bir alışkanlığa sahip değilken hangimiz durduk yere alışkanlığı gerçekleştirmeye çalışırız? Yani bir kitabı okuma şansımız onu dolaba kaldırdığımızda mı fazladır, yoksa her gün yattığımız yatağın başına koyduğumuzda mı?
• Peki ortamı nasıl düzenlemeliyiz? İşareti ortamımızın büyük bir parçası haline getirerek! Bir ortamı ders çalışmaya yönelik tasarlamada, kullanmak istediğiniz veya okumanız gereken şeyleri her gün baktığınız bir yere koyun bu işareti belirginleştirir. Çözmeniz gereken kitabı masanın üstüne koymak, tekrar etmeniz gereken ders ile ilgili materyalları masanın üstüne koymak vb. şeyleri yapabilirsiniz.
• Sigara içmek sağlığımızı kötüleştirir → Bize Kararmış karaciğer resimleri gösterirler → Kaygılanırız → Bu histen kurtulmak için sigara içeriz
• İşaretin eyleme geçirdiği istek(Bir şeyi fark ettiğimiz zaman istemeye başlarız)
• Yani bir işaret bizi eyleme geçiriyorsa, kötü alışkanlıklardan kurtulmanın en iyi yolu da işareti en aza indirgemektir.

İşareti en aza indirgeme ile ilgili örnekler

• Çok fazla telefona bakıyorsan bir süreliğine telefonu başka odaya koymak
• Fazla video oyunu oynadığını düşünüyorsan her oyundan sonra bilgisayarı, konsolu, telefonu sık bakmadığın bir yere kaldır.
• Çok sık mesajlara bakıyorsan telefonu sessize al
• --"Atomik Alışkanlıklara" burada son. Daha çok sonuca odaklı araştırmaya geçiyorum...--

-------------------------------------------------------

• Buraya Doğan Cüceloğlun'dan bir kesit bırakacağım. Var Mısın?, sayfa 71-72 "Doktora programı için hafta yaklaşık 600 sayfa bilimsel içerik okumam lazımdı. Okumaya başladım. (Alışkanlık gereği okurken süre tuttar) Bir de baktım ki saatte sadece bir buçuk sayfa okumuşum. Birden umutsuzluğa kapılıp hızlı okumaya karar verdim ve saatte beş sayfa okumaya başladım. Ama okuduklarımdan hiçbir şey anlamamıştım. Bir süre böyle gitti ve depresyona girdim. Resmen yemeden içmeden kesildim. Derin bir umutsuzluğa düşmüştüm. Ama içimdeki savaşçı birden konuşmaya başladı:"Elimden gelenin en iyisini yapacağım! Onlar beni buradan atana kadar kalacağım. Elimden gelenin en iyisini yapıp bundan zevk alacağım!" Bundan sonra içime şevk ve umut doldu. Masama sözlüğü ve okumam gereken makaleleri alıp okumaya koyuldum. İlk başta saatte 1 sayfa okurken bir ay sonra saatte beş sayfa okumaya başladım. İki ay sonra on iki, üç ay sonra saatte yirmi sayfa okumaya başlamıştım.". Benim buna yorumum ise; ne kadar derin bir umutsuzluğa düşersen düş, elinden gelenin en iyisini yap ve bunun keyfini çıkar!

Ders Çalışma Alışkanlığı Yaratma ile İlgili Tüyolar(Son Rötuş)

İyi bir alışkanlık nasıl yaratılır öğrenmiştik(hatırlatma)

• İşaret → Görünür kılın
• İstek → Cazip kılın
• Tepki → Kolaylaştırın
• Ödül → Tatmin edici kılın

Şimdi bunu örnek bir alışkanlık yaratmada kullanalım

• İşaret → İlgili ders materyallerini göz önünde bulundur ve dikkatini dağıtan şeyleri uzaklaştır
• İstek → Ders çalıştıktan sonra sevdiğiniz bir şeyi ödül olarak yapın, kendinize ders çalışma kültürü oluşturun(çevrenizi ona göre oluşturun → etrafınızdakiler ders çalışırken sizin de çalışmanız o kadar zor olmaz)
• Tepki → Yatmadan önce çalışma materyallerini hazırlayın, kendinizi çok zorlamayın kısa süreli de olsa çalışın, pürüzleri ortadan kaldırın
• Ödül → Ders çalışma sürecinin ödülünü uzun zaman çalışmanın ardından alacağımız için gerçekten sabırlı olmalısınız(deyeceğine emin olabilirsiniz), eğer elinizde imkan varsa başarılı bir çalışma sonrası kendinize ödül verebilirsiniz

Bu videodaki bilgiler:

• Günlük ödev planlaması yapmak, ödevi haftalık yapmak yerine günlük bitirmek. Umrunda olan insanın kaygısını azaltır(essahtan).
• Sevmediğim bir tavsiye: Ders çalıştığın yeri günlük değiştirmek, bir gün evde bir gün kütüphanede bir gün başka bir yerde...
• Kendine zaman ayırmak, boş zamanlar yaratmak. Kişinin enerjisini arttırır. Verimli ders çalışmaya olanak sağlar. Bir vakit sonra ders çalışmayı işkence olarak gördüğün bir şeyden, zevk aldığın bir şeye dönüştürürsün(şahsi düşüncem).

Bu videodaki bilgiler:

• Kimsenin doğuştan ders çalışma becerisi yoktur. Kişi bu beceriyi kendi yaratır(tabii ki çevrenin etkisi büyük).
• "Mikro kotaların, makro hedeflerin olmalı!", büyük (makro) hedefler için günlük en az (mikro) bir miktar çalışman gerek.
• Çevren seni düşündüğünden fazla etkiliyor. Etrafında ihtiyacın olmayan, dikkatini dağıtan şeylerden kurtulman lazım.
• Diyor ki: "Müzik dinlemek senin için çok önemli değil ise ders çalışırken dinleme. (Araştırmalardan bahsediyor...)". Benim kendi düşüncem ise bir şeyler yapmak istiyorsan kafanı çalıştırman (düşünmen) gerek, eğer müzik dinlemen düşünmene engelse dinlemeni tavsiye etmem., düşünmene engel değilse sana kalmış.
• Belli bir mekanı sadece ders çalışmaya ayır. Bu mekan sana ders çalışmayı anımsatmalı.
• "Az miktar çalışmayla başlayıp, istikrarlı bir şekilde çalışmayı tavsiye ediyorum" dedi, videoyu çeken arkadaş (Beyhan Budak). + "Ders çalışmaya hayır diyemeyeceğin bir seviyede başla"

Bu videodaki bilgiler:

• Alışkanlıklar kolay kolay değişmez.
• Tamamen eşit sürede çalışmana rağmen, çalıştığın süreyi zamana yayarak çalıştıklarını daha iyi hatırlayabilirsin.

Çalışma Süreni zaman yayma

• Bir günde 4 saat çalışma ⇄ Bir haftada 4 saat çalışma

Tabii ki de 1 haftada 4 saat çalışma çok daha verimlidir. Çünkü tekrarlar yapmak bilginin hafızada kalıcı olarak yer almasını güçlendirir ve hafızayı daha verimli kullanmış olursunuz.

• Akıllı zihin, sağlıklı vücut → Kısa bahsedeceğim: Yeterli uyku alamama öğrenmeyi %40 kadar düşürebileceği öğrenilmiştir.
• Yapacağımız işi adımlara bölmeliyiz. İşi yapmak için (öğrenmek için) kendimize baskı kurmamıza gerek yok! Tam tersine bundan alabileceğimiz kadar zevk almalıyız.
• Ödül koyma yönteminden bahsetmiş. Ben daha önceden bununla ilgili yazmıştım.
• Bu işin (ders çalışma alışkanlığı yaratmanın - Sıkılmadan çalışmanın) belli bir reçetesi yok. Bu kişiden kişiye değişir ve reçeteyi de kişi(SEN!) yazar.

Bu videodaki bilgiler:

• Yüksek hedef konmamalı! Sonuçları kötü olur ve ders çalışmaktan soğutur.
• Her gün en az 30 dk dersin başına oturacaksın(yeni başlayanlar için). Bu sana ders çalışma isteği katar. Aşağıda örneği var ↓

Her Gün 30 Dakika

• Her gün 30 dk çalışabilir
• 30 dk diye otururp, 5-6 saat çalıştığın günler olacak
• Hiç canın istemediğinde bile 30 dk ders çalışabilirsin
• Uzun süre uyguladığında düzenli ders çalışan birine dönüşürsün
• Uygulanabilir, gerçekçidir

Her Gün 8 Saat

• Her gün 8 saat çalışmak zor
• 8 saat diye oturacaksın, yapamadığında başarısız hissedeceksin → Ardından sarıl telefona
• Hiç canın istemediğinde 8 saat ders çalışamazsın
• 6 saat bile çalışsan kendini başarısız hissedeceksin
• Güzel görünür, çekicidir

Daha önceki izlediğim videodaki şeyin aynısından bahsediyor → "Mikro kotaların, makro hedeflerin olmalı".

Bu videodaki bilgiler:

• Ders çalışırken dogma kurallara uymaya gerek yok. Kendine göre rahat olan şekilde çalış.
• Kendine inan, kendi kurallarını koy

Örnek Dogma Kurallar

• Sabah erken kalk
• Akşam erken yat
• Mutlaka ders çalışma programı yap (resmen robot istiyorlar)
• Gece çalışma
• Yatarak çalışma
• Oturma odasında ders çalışılmaz
• Müzik dinlenerek ders çalışılmaz
• Masada çalış
• Masada çalışacağın ders ile ilgili olmayan her şeyi kaldır

ve daha nicesi...

• Şuana odaklanıp, o an ne yaptığına önem vermelisin.
• Keyif aldığın şekilde ders çalışırsan, ders çalışmayı sevmeye başlarsın ve ders çalışmayı sevdiğinde süreklilik kazanmış olursun. Alışkanlığı bu halde elde edersin.
• Mekanın öneminden bahsediyor.

Bu videodaki bilgiler:

• Başarı = Verimlilik x Çalıştığın Süre
• Ertele yapmayıp, şimdi harekete geçmen gerek.

Bu videodaki bilgiler:

• Kendini tanıyıp kendine ders çalışmayı sevdirmeyi başarmalıyız.
• Basitten başla, aşamalı ilerle.

Bu videodaki bilgiler:

• Ha bu öbürkülere göre daha kallavili

TYT Notlarım

Bu videodaki bilgiler:

• Düzenli olarak neden netlerin yükselmediğini sorgulamak ve bu soruları ortadan kaldırmaya yönelik adımlar atmak.